ΠΟΝΤΙΑΚΟΣ ΠΑΙΔΟΤΟΠΟΣ

Περί της Ποντιακής στην Τουρκία

Κι από το 1800 που ο Isazade Haci Salih Efendi με το παροιμιώδες τρίπτυχο «Προσοχή στα ζώα, Προσοχή στο γείτονά σου, Προσοχή στους Άπιστους» θέτει την απαγόρευση της ποντιακής διαλέκτου σε καθαρά θρησκευτική βάση, στον Ziya Gökalp και στον εξοβελισμό της Οθωμανικής γλώσσας και της Αραβικής γραφής υπό το πρίσμα της θεώρησης του Οθωμανικού Πολιτισμού ως συνέχειας του Ρωμαίικου, με αποτέλεσμα την αποκοπή από την εξαιρετικά πλούσια Οθωμανική και Ισλαμική γραμματεία. Τελικά ποιος είναι ο εχθρός; Ο άπιστος ή ο Ρωμιός; Και σήμερα που και τα δυο αυτά στοιχεία έχουν πλήρως εξαλειφθεί από την περιοχή, τι εμποδίζει τη διάσωση αυτής της διαλέκτου; Μήπως ο «εχθρός» τελικά είναι η Μνήμη;

Λένα Σαββίδου



Thalassa Karadeniz

Τετάρτη 11 Ιανουαρίου 2012

«Ο Μάραντον»


Δια χειρός Δημητρίου Σκουρτέλη.



Τον Μάραντον χαρτίν έρθεν να πάει ‘ς σην στρατείαν.
τη νύχτα παέι ‘ς σον μάστοραν, τη νύχτα μαστορεύει.
Κόφτ’ ασ’ τ’ ασήμι πέταλα, ασ’ το χρυσόν καρφία.
Τον μαύρον εκαλίβωνεν καταντικρύ ‘ς σον φέγγον
κ’ η καλή ατ’ παρέστεκεν με το μαντήλ’ καρφία
τα δάκρâ ‘τ’ς εκατήβαιναν Καλομηνά χαλάζια.

-Πού πας, πού πας, νε Μάραντε, κ’ εμέν τίναν αφήνεις;
- Αφήνω σε τον κύρη μου τον Άε — Κωσταντίνον.
- Χάρος να τρώει τον κύρη σου, τον Άε — Κωσταντίνον.
  Πού πας, πού πας, νε Μάραντε, κ’ εμέν τίναν αφήνεις,
- Αφήνω σε τη μάνα μου, την Άιαν Θεοτόκον.
- Χάρος να τρώει τη μάνα σου, την Άιαν Θεοτόκον.
Πού πας, πού πας, νε Μάραντε, κ’ εμέν τίναν αφήνεις;
- Αφήνω σε τ’ αδέλφâ μου, τους δώδεκ΄ Αποστόλους.
- Χάρος να παίρ’ τ’ αδέλφ(ι)α σου, τους δώδεκ’ Αποστόλους.
Πού πάς, πού πάς, νε Μάραντε, κ’ εμέν τίναν αφήνεις;

‘Κόμαν κ’ εζεγκοπάτεσεν, ‘κόμαν κ’ εσελοκάτσεν,
την κόρ’ καθίζ’νε ‘ς σο σκαμνίν κι ατέν διπλοκουράζ’νε.
Διγ’νε ατεν πέντε πρόβατα και δεκαπέντ’ αρνία.
Σ’ σα ψηλασέας βόσκιζεν, ‘ς σα χαμελά εμένεν.
Εφτά χρόνα επέρασαν κι ο Μάραντος ατ’ς κ’ έρθεν
και ας’ τ’ εφτά χρόνα κι απάν’, ‘ς σα μήνους υστερναίους
παλλήκαρον επέντεσεν απάν’- κεσ’ ‘ς σα ρασία.
Κάτσεν κι ατέν ερώτεσεν τα τίνος νύφε είσαι,
τα τίνος ειν’ τα πρόβατα, τα τίνος είν’ τ’ αρνία
τα  τίνος εν’ ο κρίαρον, ο χρυσοκοδωνάτες.

- Του Μάραντ’ είν’ τα πρόβατα, του Μάραντ’ είν’ τ’ αρνία,
  Του Μάραντ’ έν’ ο κρίαρον, ο χρυσοκοδωνάτες.
  Εφτά χρόνια ενέμ’ ν άτον κ’ άλλα εφτά αναμένω,
  Αν έρται, έρτ’ ο Μάραντον, αν κ’ έν καλογ’ερεύω.
- Ο Μάραντον επέθανεν κι εγώ εσέν θα παίρω
- Ο Μάραντον επέθανεν; ‘ς σο μαναστηρ’ θ’ εμπαίνω.
- Κ’ εγώ καλόερος γίνουμαι κι απ’ εκεί εσέν θα παίρω.

  Κόρ’ εγώ είμ’ ο Μάραντον, εγώ είμαι ο άντρα σ’.
- Πέει με σημάδια τ’ οσπιτί’ μ’ κι ατότε να πιστεύω.
- Μήλον έ(χ)εις ‘ς σην πόρτα σου και κλήμαν ‘ς σην αυλίτσα σ’.
- Πέει με σημάδιâ του κορμί’ μ’ κι ατότε να πιστεύω.
- Ελαίαν έ(χ)εις ‘ς σο μάγουλο σ’, ελαίαν ‘ς σην μασκάλεν.
- Καλώς, καλώς τον Μάραντο μ’, καλώς κι απ’ όθεν έρθες.

Κωνσταντίνος Φωτιάδης- Μνήμη μου σε λένε Πόντο
«Το Ποντιακό τραγούδι στη
διαμόρφωση της ιστορικής μνήμης»
Ανάρτηση:Thalassa Karadeniz




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου