ΠΟΝΤΙΑΚΟΣ ΠΑΙΔΟΤΟΠΟΣ

Περί της Ποντιακής στην Τουρκία

Κι από το 1800 που ο Isazade Haci Salih Efendi με το παροιμιώδες τρίπτυχο «Προσοχή στα ζώα, Προσοχή στο γείτονά σου, Προσοχή στους Άπιστους» θέτει την απαγόρευση της ποντιακής διαλέκτου σε καθαρά θρησκευτική βάση, στον Ziya Gökalp και στον εξοβελισμό της Οθωμανικής γλώσσας και της Αραβικής γραφής υπό το πρίσμα της θεώρησης του Οθωμανικού Πολιτισμού ως συνέχειας του Ρωμαίικου, με αποτέλεσμα την αποκοπή από την εξαιρετικά πλούσια Οθωμανική και Ισλαμική γραμματεία. Τελικά ποιος είναι ο εχθρός; Ο άπιστος ή ο Ρωμιός; Και σήμερα που και τα δυο αυτά στοιχεία έχουν πλήρως εξαλειφθεί από την περιοχή, τι εμποδίζει τη διάσωση αυτής της διαλέκτου; Μήπως ο «εχθρός» τελικά είναι η Μνήμη;

Λένα Σαββίδου



Thalassa Karadeniz

Τετάρτη 11 Ιανουαρίου 2012

Τραγώδ’ Γαβρά


Δια χειρός Δημητρίου Σκουρτέλη.


1071 και την ταπεινωτική ήττα του αυτοκράτορα Διογένη Ρωμανού στη μάχη του Μαντζικέρτ ακολουθούν βίαιοι εξισλαμισμοί και σαρωτική εξάπλωση των Σελτσουκικών  Εμιράτων. Στον Πόντο η συντονισμένη από τη κέντρο της Αυτοκρατορίας αντίσταση θεωρητικώς παύει με τον μαρτυρικό θάνατο του Στρατηγού Θεοδώρου Γαβρά το 1098 στη Θεοδοσιούπολη

« Η αποκοπή επικοινωνίας με την Βασιλεύουσα, ο κίνδυνος κατά-
ληψης όλων των εδαφών του Πόντου απο τους ανατολικούς εχθρούς,
ανάγκασαν ορισμένους στρατιωτικούς τοπάρχες στην ανεξαρτητοποί-
ηση. Ένας από αυτούς ήταν ο ανιψιός του Στρατηγού Θεοδώρου Γα-
βρά ο Κωνσταντίνος Γαβράς, ο οποίος το 1126 ανακήρυξε τον εαυτό
του ανεξάρτητο ηγεμόνα του  Πόντου, με πρωτεύουσα την Τραπεζού-
ντα. Το τραγούδι του Κωνσταντίνου Γαβρά αναφέρεται στην καταστρο-
φή που υπέστει ο στρατός  του από το κρύο και τα χιόνια υπερασπιζό-
μενος την περιοχή του Σταυρίν που βρίσκεται στα υψώματα της ορο-
σειράς του Κουλάκ και της Ματσούκας:

-Τραγώδ’ Γαβρά, τραγώδ’ Γαβρά, νε Γάβρο Κωνσταντίνε-
- Εμέν κι πρέπ να τραγωδώ, μοιρολογώ κ’ εσ’ άκ’ σον
Και έμπ’ απεσ’ ’ς σο μοναστηρ’ κ’ έναν κερόπον άψον
Αν έρτ’ ο Μαρτ’ ς ο μάραντον κι Απρίλης ο φονέας,
Αν λιούντανε τα χιόνια και φαίν’ νταν τα ρακάνια
Πάσαν τζατζίν σκουλλίν μαλλίν, πάσαν ορμίν’ κορμία,
Πάσαν λιθάρ’ κρέας παρτσιάν και πάσαν τόπον φρούχνα
 και πάσαν  παραπόταμον χερέαν πάει το γαίμαν.
Ερχουν μανάδες κ’ ερωτούν και ντο τζοάπ’ θα δίγω
Ερχουν χοράδες και ορφανά και ντο ν’ απηλογούμαι.
Τραγώδ’ Γαβρά»

Κωνσταντίνος Φωτιάδης- Μνήμη μου σε λένε Πόντο
«Το Ποντιακό τραγούδι στη
διαμόρφωση της ιστορικής μνήμης»
Ανάρτηση:Thalassa Karadeniz

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου